Մամուլի հաղորդագրություն
ՀՀ ԳԱԱ Վ. Համբարձումյանի անվ. Բյուրականի աստղադիտարան
Մամուլի հաղորդագրություն 21.06.2023
ԲՅՈՒՐԱԿԱՆԻ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆԻ՝ ՈՐՊԵՍ ՀՀ ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔ ՃԱՆԱՉՄԱՆ 10-ԱՄՅԱԿԸ
10 տարի առաջ Բյուրականի աստղադիտարանը ՀՀ կառավարության որոշմամբ ճանաչվել է Հայաստանի Հանրապետության ազգային արժեք։ Բյուրականի աստղադիտարանը ՀՀ ԳԱԱ 32 գիտահետազոտական ինստիտուտներից մեկն է, և երրորդ կառույցը ՀՀ-ում, որ ունի Ազգային արժեքի կարգավիճակ։
Բյուրականի աստղադիտարանը (ԲԱ) հիմնադրվել է 1946թ-ին 20-րդ դարի հայ անվանի աստղագետ ակադեմիկոս Վիկտոր Համբարձումյանի նախաձեռնությամբ, ով էլ եղավ աստղադիտարանի առաջին տնօրենը։ 1998թ-ից Բյուրականի աստղադիտարանը կրում է Վիկտոր Համբարձումյանի անունը։
2015թ-ին Միջազգային աստղագիտական միության (ՄԱՄ) կողմից ԲԱ-ին շնորհվել է Հարավարևմտյան և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանային կենտրոնի կարգավիճակ։ Այժմ այն աշխարհի 11 աստղագիտական տարածաշրջանային կենտրոններից մեկն է։ Իսկ 2021թ-ին ԲԱ-ն ընդգրկվել է ՄԱՄ նշանավոր աստղագիտական ժառանգության ցանկում։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Աշխարհի հիշողություն» միջազգային գրանցամատյանի փաստագրական արժեք ճանաչված Մարգարյանի շրջահայությունը (Առաջին բյուրականյան շրջահայություն) ստեղծվել է Բյուրականի աստղադիտարանում։ Այն Հայաստանի ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի 12 արժեքներից մեկն է և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկերում ընդգրկված հազվագյուտ գիտական արժեքներից է։
Բյուրականի աստղադիտարանի տարածքում է գտնվում Հայաստանի Ազգային հերոս Վիկտոր Համբարձումյանի տուն-թանգարանը, իսկ այգին ՀՀ Բնապահպանության նախարարության կողմից 2017-ին ճանաչվել է պահպանվող տարածք՝ դենդրոպարկ։ ԲԱ-ն աչքի է ընկնում նաև իր եզակի ճարտարապետական համալիրով և հանդիսանում է Հայաստանի գիտական տուրիզմի ամենաակտիվ այցելավայրը։
Մելինե Ասրյան
