NAS RA BYURAKAN ASTROPHYSICAL OBSERVATORY AFTER V. A. AMBARTSUMIAN (NATIONAL VALUE)

ՀՀ ԳԱԱ Վ․ Հ․ ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ԲՅՈՒՐԱԿԱՆԻ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆ (ԱԶԳԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔ)

ՀԱՅ ENG

The most important events in the history of Byurakan Astrophysical Observatory

Բյուրականի աստղադիտարանի պատմության կարևորագույն իրադարձությունները

1946	ՀԽՍՀ ԳԱ Բյուրականի աստղադիտարանի հիմնադրումը
1946	«Բյուրականի աստղադիտարանի հաղորդումներ» ամսագրի հիմնադրումը
1947	Աստղասփյուռների հայտնաբերումը Վիկտոր Համբարձումյանի կողմից
1951	Բյուրականի աստղադիտարանում անցկացված առաջին կոնֆերանսը
1954	Բյուրականի աստղադիտարանի 0,5մ Շմիդտի աստղադիտակի գործարկումը
1954-1955	Գալակտիկաների միջուկների ակտիվության վերաբերյալ Վիկտոր Համբարձումյանի վարկածը
1956	Բյուրականի աստղադիտարանի պաշտոնական բացումը
1960	Բյուրականի աստղադիտարանի 1մ Շմիդտի աստղադիտակի գործարկումը
1961-1964	Վիկտոր Համբարձումյանը՝ ՄԱՄ նախագահ
1964	«Կապն արտերկրային քաղաքակրթությունների հետ» (CETI) թեմայով խորհրդակցություն
1965	«Աստղաֆիզիկա» հանդեսի հիմնադրումը
1965-1980	Առաջին բյուրականյան շրջահայությունը (FBS) Բ․ Մարգարյանի և գործընկերների կողմից
1966	ՄԱՄ գիտաժողով թիվ 29 «Անկայուն երևույթները գալակտիկաներում»
1968	Բյուրականի աստղադիտարանի պարգևատրումը բարձրագույն՝ Լենինի շքանշանով, առաջինը Խորհրդային աստղադիտարանների թվում
1968-1972	Վիկտոր Համբարձումյանը՝ Գիտական միությունների միջազգային խորհրդի (ICSU) նախագահ
1971	Առաջին միջազգային կոնֆերանսը «Կապն արտերկրային քաղաքակրթությունների հետ» (CETI) թեմայով
1971	Բյուրականում պատրաստված «Օրիոն» գերմանուշակագույն աստղադիտարանի արձակումը երկրի ուղեծիր
1973	Բյուրականում պատրաստված «Օրիոն 2» գերմանուշակագույն աստղադիտարանի արձակումը երկրի ուղեծիր
1975	Բյուրականի աստղադիտարանի 2․6մ աստղադիտակի գործարկումը
1977	Բյուրականի աստղադիտարանին կից մասնագիտական խորհրդի ստեղծումը
1978-1991	Երկրորդ բյուրականյան շրջահայությունը (SBS) Բ․ Մարգարյանի, Ջ․ Ստեփանյանի և գործընկերների կողմից
1986	ՄԱՄ գիտաժողով թիվ 121 «Գալակտիկաների ակտիվության դիտողական դրսևորումները»
1986	Գիտահետազոտական բաժինների լուծարումը և գիտանպատակային խմբերի ստեղծումը
1987	Բյուրականի աստղադիտարանի և Եվրոպական հարավային աստղադիտարանի (ESO) համատեղ ամառային դպրոցը երիտասարդ աստղագ․ համար
1998	Բյուրականի աստղադիտարանի անվանակոչումը Վիկտոր Համբարձումյանի անունով
1989	ՄԱՄ գիտաժողով թիվ 137 «Բռնկող աստղերն աստղակույտերում, աստղաթփյուռներում և Արեգակի շրջակայքում»
1998	Վիկտոր Համբարձումյանի տուն-թանգարանի հիմնադրումը
1998	ՄԱՄ գիտաժողով թիվ 194 «Գալակտիկաների ակտիվությունը և հարակից երևույթներ»
1999	ԿԳՆ ծրագրում աստղագիտական օլիմպիադաների ներառումը
1999	Հայկական աստղագիտական ընկերությոսւն (ՀԱԸ, ArAS) հիմնադրումը
2001	ՄԱՄ կոլոքվիում թիվ 184 «Ակտիվ գալակտիկական միջուկների շրջահայություններ»
2001	Հայկական աստղագիտական ընկերությոսւն (ՀԱԸ ArAS) պաշտոնական գրանցումը
2002-2007	Թվայնացված առաջին Բյուրականյան շրջահայության (DFBS) ստեղծումը
2005	Հայկական վիրտուալ աստղադիտարանի (ՀՎԱ, ArVO) հիմնադրումը
2006	Բյուրականյան միջազգային ամառային դպրոցների (BISS) շարքի հիմնադրումը
2007	Եվրոպական և ազգային աստղագիտական համատեղ տարեկան համաժողովի (JENAM-2007) կազմակերպումը
2009	Աստղագիտության միջազգային տարվա (IYA-2009) կազմակերպումը Հայաստանում
2010	3-րդ բյուրականյան միջազգային ամառային դպրոցի (3BISS) կազմակերպումը ՄԱՄ երիտասարդ աստղագետների միջազգային դպրոցի (ISYA) հետ համատեղ
2011	Մարգարյանի շրջահայության ներառումը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Աշխարհի հիշողություն» փաստագրական արժեքների ցանկում
2013	ՀՀ կառավարության կողմից Բյուրականի աստղադիտարանն որպես Ազգային արժեք ճանաչելը
2013	ՄԱՄ գիտաժողով թիվ 304 «Ակտիվ գալակտիկական միջուկների բազմալիքային շրջահայություններ և ուսումնասիրություններ»
2014	ՌԴ «Ռոսկոսմոս» տիեզերական գործակալության տիեզերականն մնացորդային բեկորների նախագծի սկիզբը
2015	ՄԱՄ Հարավարևմտյան և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանային աստղագիտական կենտրոն
2015-2021	Բյուրականի աստղադիտարանի դիտողական արխիվի թվայնացման նախագծի իրականացումը
2017	ԲԱ գիտահետազոտական բաժինների ստեղծումը
2017	ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կոնֆերանս «Մերձավոր Արևելքի աստղագիտական ժառանգությունը» թեմայով
2017	Բյուրականի աստղադիտարանի միանալը «Աստղագիտություն և աստղաֆիզիկա» (Astronomy & Astrophysics, A&A) համաեվրոպական հանդեսին
2019	Բյուրականյան տարածաշրջանային աստղագիտական ամառային դպրոցների (RASS) շարքի հիմնադրումը
2021	Բյուրականի աստղադիտարանի պարգևատրումը ՀՀ ԳԱԱ ոսկե մեդալով
2021	Արցախի Գիտական կենտրոնում աստղագիտական լաբորատորիայի հիմնադրումը
2021	Բյուրականի աստղադիտարանի 75-ամյակին նվիրված գրքի հրապարակումը

	0213, Byurakan, Aragatzotn Province, Republic of Armenia ՀՀ, Արագածոտնի մարզ, Բյուրական, 0213
	(+374-91) 195901
	observ@bao.sci.am

National Academy of Sciences of RAՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա
Science Committee of RAՀՀ գիտության կոմիտե
Viktor Ambartsumian International PrizeՎիկտոր Համբարձումյանի անվան միջազգային մրցանակ
International Astronomical UnionՄիջազգային աստղագիտական միություն
IAU Office of Astronomy for DevelopmentՄԱՄ աստղագիտությունը զարգացման համար գրասենյակ