Մամուլի հաղորդագրություն
ՀՀ ԳԱԱ Վ. Համբարձումյանի անվ. Բյուրականի աստղադիտարան
Մամուլի հաղորդագրություն 07.08.2023
ԱՍՏՂԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌԻ ՇՈՈՒ ՄՐՑԱՆԱԿԻ 2023 ՀԱՂԹՈՂՆԵՐԻ ԱՆՈՒՆՆԵՐԸ
Այս տարի Շոու (Shaw) աստղագիտության ոլորտի ամենամյա մրցանակը հանձնվել է երեք գիտնականի արագ ռադիոպայթյունների հայտնաբերմանն ուղղված աշխատանքի համար՝ Ավստրալիայի հետազոտական խորհրդի Գրավիտացիոն ալիքների հայտնաբերման գերազանցության կենտրոնի տնօրեն Մեթյու Բեյլիսին, Արևմտյան Վիրջինիայի համալսարանի Էբերլի արվեստի և գիտության քոլեջի ֆիզիկայի և աստղագիտության ժամանակավոր ամբիոնի վարիչ պրոֆեսոր Դունկան Լորմիերին (ԱՄՆ), Արևմտյան Վիրջինիայի համալսարանի ֆիզիկայի և աստղագիտության ամբիոնի Էբերլիի ընտանիքի վաստակաշատ պրոֆեսոր Մաուրա ՄքԼոֆլինին։
Արագ ռադիոպայթյունները (FRB) աստղագիտության մեջ ամենածայրահեղ և առեղծվածային երևույթներից են։ Դրանք ռադիոհաղորդումների ինտենսիվ պայթյուններ են, որոնք տևում են մի քանի հազարերորդական վայրկյան՝ մի քանի օրվա ընթացքում արձակելով այնքան էներգիա, որքան Արեգակն է արձակում մի քանի օրվա ընթացքում: Պայթյունների աղբյուրներն ավելի փոքր են, քան Երկիրը, բայց հեռավոր գալակտիկաների պես հեռու: Բեյլսը, Լորիմերն ու ՄքԼոֆլինը (Նարկևիչի և Քրոուֆորդի հետ համագործակցելով) 2007 թ-ին գրված հիմնական հետազոտական աշխատության մեջ գտել էին առաջին նման պայթյունը, դուրս բերել դրա աղբյուրի շատ հատկություններ, մասնավորապես՝ ծայրահեղ հեռավորությունը, փոքր չափը և ահռելի էներգիան, ինչպես նաև որոշել այդ պայթյունների արձակման տիեզերական արագությունը և ընդգծել դրանց ներուժը՝ որպես տիեզերական զոնդեր:
Չնայած սկզբնական թերահավատությանը՝ արդյոք այս եզակի իրադարձությունն իսկական աստղագիտական աղբյուր է, թե ոչ, Բեյլսի, Լորիմերի և ՄքԼոֆլինի աշխատանքը ոգեշնչեց ուրիշներին որոնել այս խաբուսիկ իրադարձությունները: Մինչ այժմ հայտնաբերվել է գրեթե հազար արագ ռաոդիոպայթյուն:
Ավելին այստեղ՝ https://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau2303/...
Մելինե Ասրյան
